تبیین و آزمون مدل چهارعاملی ریسک- بازده در شرایط رونق و رکود بازار به شواهدی از بورس اوراق بهادار تهران

مدل سنتی CAPM رابطه مستقیم و غیرشرطی بتا (Beta) و بازده مورد انتظار سرمایه­گذاران را در یک بازار رو به رونق (up ward) را نشان می­دهد به­عبارتی وقتی نرخ بازده بازار (Rm) از نرخ بهره بدون ریسک (Rf) بیشتر شود این مدل به­خوبی رابطه بین ریسک و بازده را نشان می­دهد اما در شرایطی که بازار رو به رکود است (Downward) این مدل توانایی نشان دادن رابطه بین ریسک و بازده را ندارد. تحقیقات انجام شده نشان می­دهد که در بورس اوراق بهاردار تهران رابطه شرطی بین بتا و بازده وجود دارد اما تحقیقات جامعی که نشان دهد که در شرایط رو به رشد شدت این رابطه شرطی چگونه است در مقایسه با شرایط رکود بورس وجود ندارد به­عبارت دیگر رابطه مقطعی (cross-section) بین ریسک (بتا) و بازده مشروط به جهت حرکت بازار است سهامی که بتای بالاتری دارند در بازارهای مثبت و سهامی که بتاهای پائین­تر برخوردارند در بازارهای منفی عملکرد مناسب­تری خواهند داشت. بنظر می­رسد علاوه بر تاثیر متغیرهای جهت بازار و اندازه، بایستی متغیرهای دیگری من جمله تاثیر  ، بتا همچنین عامل مومنتوم همزمان مورد آزمون قرار گیرد چراکه بنظر می­رسد اضافه کردن عامل مومنتوم به مدل سه عامله فاما فرنچ، قدرت پیش­بینی مدل سه عامله سنتی فاما فرنچ (1992) را افزایش می­دهد. تحقیق حاضر سعی دارد با استفاده از مدل چهار متغیره Fama-french (1993) تاثیر این عوامل   ، وعامل شتاب(مومنتوم) در شرایط رو به رونق و رو به رکود بورس مورد بررسی قرار دهد.